9 września w warszawskim kinie Atlantic odbyła się uroczysta gala wręczenia nagród 18. Festiwalu Filmowego Millennium Docs Against Gravity. Grand Prix - Nagroda Banku Millennium została przyznana filmowi „Przeżyć”, reż. Jonas Poher Rasmussen. Festiwal w kinach potrwa do 12 września. Oznacza to, że w Warszawie, Wrocławiu, Gdyni, Katowicach, Poznaniu, Bydgoszczy i Lublinie przed widzami weekend emocjonujących filmów i wydarzeń! W tym roku festiwal ma charakter hybrydowy. Od 16 września do 3 października potrwa etap online. Widzowie będą mogli oglądać część tytułów z tegorocznej edycji na stronie festiwalu - mdag.pl.
Grand Prix – Nagroda Banku Millennium dla filmu „Przeżyć” (Flee), reż. Jonas Poher Rasmussen
W Konkursie Głównym 18. Festiwalu Filmowego Millennium Docs Against Gravity o Grand Prix – Nagrodę Banku Millennium i 8 000 euro walczyło 14 filmów. Najlepszy z nich wyłoniło jury w składzie: Christian Frei – reżyser i producent, Agnieszka Holland– reżyserka, Tomasz Wolski – reżyser.
Jury doceniło wysoki poziom tegorocznego konkursu: „Po pierwsze musimy powiedzieć, że jakość i różnorodność tegorocznej selekcji są niezwykle wysokie. Dokonując wyboru – co niestety jest powinnością jury – pragniemy podziękować festiwalowi za tę selekcję, mimo że wybór zwycięzcy był wielkim wyzwaniem. Oglądanie wszystkich konkursowych filmów było prawdziwie bogatym doświadczeniem”.
Najważniejsza nagroda festiwalu trafiła do filmu „Przeżyć” Jonasa Pohera Rasmussena.
Uzasadnienie: „Film ten opowiada o prawdziwym, niezwykle ważnym temacie w sposób artystycznie mocny, urzekający i złożony. Oryginalność formy, szczerość głównego bohatera, brak sentymentalizmu i mocny ładunek emocjonalny sprawiają, że ten film jest nie tylko interesującym obrazem dla szerszej publiczności, ale też ważną wypowiedzią na temat prawdziwej sytuacji współczesnych uchodźców: pomaga nam zrozumieć ich losy i wybory, budzi głęboką empatię. Wykraczając daleko poza zwyczajowe granice narracji dokumentalnej, ten mocny film opowiada o tym, jak ważna jest możliwość życia w prawdzie”.
Wyróżnienia trafiły do filmów: „Tysiące małych ran” (A Thousand Cuts), reż. Ramona S. Diaz oraz „Film balkonowy” (The Balcony Movie), reż. Paweł Łoziński
Uzasadnienie wyróżnień:
„Tysiące małych ran”: ,,za aktualność i ważkość tematu, za złożoną, przerażającą analizę społeczeństwa w szponach populizmu, nienawiści i kłamstw, i za odwagę jednej kobiety, która zaryzykowała wszystko w walce o demokrację i wolność mediów”.
„Film balkonowy”: ,,za oryginalny, minimalistyczny pomysł i urzekające, artystyczne wykonanie, za człowieczeństwo i czułość obrazu, za wykazanie, że można zobaczyć świat w jednej kropli wody, jeśli umie się patrzeć”.
Nagroda dla Najlepszego Filmu Polskiego dla filmu „Bukolika” (Bucolic), reż. Karol Pałka
W Konkursie Polskim na 18. Millennium Docs Against Gravity o Nagrodę dla Najlepszego Filmu Polskiego oraz 3000 euro walczyło 14 filmów. Najlepszy film wyłoniło jury w składzie: Pamela Biénzobas - programerka Festiwalu Filmowego w Locarno, Joana Sousa - dyrektorka festiwalu Doclisboa oraz Michał Walkiewicz - krytyk filmowy, redaktor naczelny portalu Filmweb.
Jury przyznało nagrodę filmowi „Bukolika” Karola Pałki.
Uzasadnienie: „Nagrodę w konkursie na najlepszy polski film - za kino, w którym rzeczywistości nie złożono na ołtarzu odzyskanego mitu, wyrafinowana struktura i forma służą wyłącznie światu i jego mieszkańcom, zaś czułe spojrzenie reżysera zamienia bohaterki w kogoś mniejszego niż natura, ale większego niż życie - otrzymuje Karol Pałka za Bukolikę”.
Nagroda Stowarzyszenia Kin Studyjnych w Konkursie Polskim dla filmu „Ucieczka na srebrny glob” (Escape to the Silver Globe), reż. Kuba Mikurda
Po raz pierwszy na festiwalu została przyznana Nagroda Stowarzyszenia Kin Studyjnych w Konkursie Polskim w wysokości 8000 złotych na promocję dystrybucji kinowej zwycięskiego filmu. Jury w składzie: Sara Broniszewska (Kino Atlantic), Marlena Gabryszewska (Kino Elektronik, prezeska Stowarzyszenia Kin Studyjnych i Lokalnych) oraz Piotr Olak (Kino Luna) postanowiło przyznać nagrodę filmowi „Ucieczka na srebrny glob” Kuby Mikurdy.
Uzasadnienie: „Niezależnie od czasów kultura powinna być apolityczna, a artysta wolny w swobodzie tworzenia i wyrażania siebie. Za niezwykle dojrzałą warsztatowo, uniwersalną i ciekawą poznawczo opowieść o ambitnym, niedocenionym twórcy tworzącym w czasach, gdy reżim tłamsił kulturę a jednostka nic nie znaczyła, Nagrodę Stowarzyszenia Kin Studyjnych otrzymuje Kuba Mikurda za film Ucieczka na srebrny glob”.
Wyróżnienie trafiło do „Filmu balkonowego” (The Balcony Movie) Pawła Łozińskiego
Uzasadnienie: „W tych niezwykle niestabilnych czasach, gąszczu niepewności o jutro i pędu, żeby zdążyć, Film Balkonowy pozwala zatrzymać się i chwilę ochłonąć. Pokazuje to, co ważne, co naprawdę istotne - ludzi i ich emocje. Ludzi pięknych, kruchych, normalnych - naszych sąsiadów. Za słodko-gorzką opowieść o życiu wokół nas wyróżnienie otrzymuje Paweł Łoziński”.
Nagroda Smakjam za Najlepszą Produkcję w Konkursie Polskim dla Darii Maślony, producentki filmu „Ucieczka na srebrny glob” (Escape to the Silver Globe), reż. Kuba Mikurda
O Nagrodę Smakjam za Najlepszą Produkcję w Konkursie Polskim na 18. Millennium Docs Against Gravity i 3 000 euro lub świadczenia postprodukcyjne od studia Smakjam walczyło 14 filmów. Najlepszy film wyłoniło jury w składzie: Pamela Biénzobas - programerka Festiwalu Filmowego w Locarno, Joana Sousa - dyrektorka festiwalu Doclisboa oraz Michał Walkiewicz - krytyk filmowy, redaktor naczelny portalu Filmweb.
Jury przyznało nagrodę producentce filmu „Ucieczka na srebrny glob” Kuby Mikurdy
Uzasadnienie: „Nagrodę Smakjam za najlepszą produkcję w polskim kinie - za niezłomność i oddanie, które umożliwiły spotkanie popkulturowego mitu i historycznej prawdy, zaś pracę dokumentacyjną i filmoznawczą zamieniły w autonomiczne dzieło sztuki, przyznajemy producentce filmu Ucieczka na srebrny glob.”
Nagroda Amnesty International Polska dla duetu reżyserskiego filmu „Pieśni opresji” („Songs Of Repression”), reż. Estephan Wagner, Marianne Hougen-Moragi
Estephan Wagner i Marianne Hougen-Moragi zwyciężyli w tegorocznym konkursie filmów o prawach człowieka. Jury w składzie: Jakub Majmurek – publicysta, krytyk filmowy, Draginja Nadaždin – dyrektorka Amnesty International Polska oraz Jacek Petrycki – operator i reżyser filmów dokumentalnych przyznało duetowi reżyserskiemu nagrodę w wysokości 3 000 euro za film „Pieśni opresji”.
Uzasadnienie: „za ważką lekcję o złożoności mechanizmów społecznych rządzących światem, mrokach natury ludzkiej i meandrach naszej psychiki, pokazaną przez pryzmat historii niewielkiej społeczności. Reżyserom prostymi środkami formalnymi udało się w historii pozornie utopijnej i odciętej od świata wspólnoty niemieckiej w Chile jak w soczewce uchwycić uniwersalne prawdy o mechanizmach kontroli i zależności, działania zła i manipulacji, konsekwencjach wychowania w przemocy – i wychowania do przemocy. Łatwość, z jaką zło ogarnia jednostki i wikła społeczność przeraża równie mocno jak trwałość, z jaką wsiąka w życie. Film nie zatrzymuje się na portrecie społeczności, lecz idzie dalej: stawia pytania o konsekwencje obcowania ze złem i pokazuje złożoność rzeczywistości, w której żyjemy. Historia niemieckiej wspólnoty w Chile staje się lustrem, w którym przyjrzeć się możemy historii ludzkości - i w którym warto przejrzeć się samemu”.
Wyróżnienie trafiło do filmu „Odwaga” (Courage), reż. Aleksiej Paluyan
Uzasadnienie: „Odwaga to poruszający, pozbawiony patosu portret niezwykłej odwagi codziennych decyzji, które - przez kontekst życia w kraju autorytarnym – nabierają mocy wyborów życiowych. Reżyserowi poprzez wykorzystanie historii teatru udało się także skutecznie pokazać, od jak dawna Białorusini i Białorusinki niestrudzenie walczą o prawa człowieka i jak bardzo walka ta wrosła w tkankę kulturową kraju”.
Nagroda za Najlepsze Zdjęcia dla operatorki filmu „Stambuł bez smyczy” (Stray), operatorka: Elizabeth Lo
W konkursie znalazło się 12 tytułów, które zachwycają stroną wizualną. Jury w składzie Weronika Bilska – operatorka, Maciej Cuske – reżyser, scenarzysta i operator oraz Zuza Krajewska – fotografka przyznało Nagrodę za Najlepsze Zdjęcia i 2000 euro Elizabeth Lo, operatorce (i reżyserce) filmu „Stambuł bez smyczy” (Stray).
Uzasadnienie: „Za pomysł, czyli opowiedzenie świata z perspektywy psa. Za cierpliwość i umiejętność zbliżenia się z kamerą do nieprzewidywalnych psich bohaterów. Za czułość w patrzeniu na psie i ludzkie życie”.
Green Warsaw Award dla reżysera filmu „Skąd przybywamy” (Who We Were), reż. Marc Bauder
Podczas tegorocznego edycji festiwalu po raz kolejny została przyznana nagroda Green Warsaw Award w wysokości 15 000 zł dla najlepszego filmu o tematyce ekologicznej. Fundatorem nagrody jest Urząd Miasta Stołecznego Warszawy.
Jury w składzie: Leszek Drogosz – dyrektor Biura Infrastruktury Urzędu m.st. Warszawy, Paulina Górska – ekspertka, influencerka ekologiczna i liderka zrównoważonego rozwoju oraz Karolina Kukielska – koordynatorka kampanii społecznych WWF Polska przyznało Green Warsaw Award reżyserowi Marcowi Bauderowi za film „Skąd przybywamy”.
Uzasadnienie: „Niezwykły film, który przypomina nam o tym, co najważniejsze. Pokazuje z wielu perspektyw, również tej kosmicznej (!), jak nasze dotychczasowe przekonania, w jakich żyliśmy, kult sukcesu, osiągania zysku i optymalizacji, doprowadziły ludzi do krytycznego punktu - katastrofy klimatycznej. Głęboki, filozoficzny film o ekologii, jej pierwotnym sensie i o tym, jak zapomnieliśmy o więzi z naturą, ale i o tym, skąd pochodzimy. Film o dominacji człowieka nad planetą, a także o dominacji jednych nad innymi. Obraz, który stawia pytanie, czy sens ma jeszcze system, który był budowany na europejskich wartościach i być może teraz trzeba szukać, a może wrócić do tego, co było wartością w kulturach bliżej związanych z naturą. W filmie wiele osób wypowiada się, że może umrzeć za ważne dla nich miejsce, las, rzekę czy idee. Może jednak wystarczy zrozumieć, że jesteśmy połączeni ze wszystkim i wszystkimi, zaakceptować ideę wspólnotowości i znaczenie słowa „my” i tak, jak mówi narrator na końcu - nie patrzeć do przodu, tylko dookoła siebie? Film Skąd przybywamy na pewno skłania do tej refleksji”.
Wyróżnienie trafiło do filmu „Ostatnie pokolenie” (The Last Generation), reż. Mikołaj Borowy
Uzasadnienie: „Change-makerzy, aktywiści i aktywistki, walczący o klimat – Ostatnie pokolenie jak w soczewce pokazuje od środka rozterki, wyzwania, rzeczywistość polskich młodych aktywistów – tego najmłodszego i zarazem najbardziej aktywnego pokolenia walczącego w Polsce i na świecie o klimat. To oni i one wychodzą na ulice, protestują, inicjują akcje nieposłuszeństwa obywatelskiego, działają w sieci, edukują, dyskutują i… biorą na swoje barki przyszłość planety. To dokument, w którym główną bohaterką jest Janina Świerżewska, ale i cały ruch Młodzieżowego Strajku Klimatycznego. Niezwykle szczery, inspirujący i motywujący do działania”.
Nagroda Nos Chopina dla reżysera filmu „Ucieczka na srebrny glob” (Escape to The Silver Globe), reż. Kuba Mikurda
Podczas tegorocznego Festiwalu Millennium Docs Against Gravity po raz kolejny została przyznana nagroda Nos Chopina i 2 000 euro dla najlepszego filmu o muzyce i sztuce. Jury w składzie Anna Dziewit-Meller – pisarka, dziennikarka, redaktorka naczelna GW Foksal, Bartka Chaciński - dziennikarz, szef działu kultury w tygodniku „Polityka” oraz Hanna Wróblewska - historyczka sztuki, krytyczka, kuratorka i dyrektorka Zachęty Narodowej Galerii Sztuki przyznało nagrodę reżyserowi filmu „Ucieczka na srebrny glob” - Kubie Mikurdzie.
Uzasadnienie: „Zdecydowaliśmy się przyznać nagrodę filmowi, który – choć uniwersalny – rezonuje ze współczesnymi, bliskimi nam wydarzeniami i problemami. Opowiada historię niełatwego bohatera, uchwyconego w najbardziej dramatycznych momentach jego biografii, ale nie zostawia tej postaci bez kontekstu. Pokazuje wydarzenia, do których dziś nie mogłoby dojść, ale też uwikłania sztuki i polityki, do których dojść może. Przynosi wreszcie montaż archiwalnych materiałów, z których twórca ułożył autorską narrację i w atrakcyjny sposób relacjonuje tę jedyną w swoim rodzaju historię”.
Nagroda TVP Dokument dla filmu „Odwaga” (Courage), reż. Aleksiej Paluyan
Uzasadnienie: „Odwaga w reżyserii Aleksieja Paluyana, który wyróżniamy za perfekcyjne uchwycenie emocji i klimatu historycznego momentu, gdy białoruskie społeczeństwo pokazało, że chce prawdziwej wolności i prawdziwej demokracji i które obecnie poddawane jest kolejnym falom represji stosowanym przez reżim Łukaszenki”.
Nagrodą jest 5000 zł.
Nagroda Miesięcznika „Zwierciadło” dla Najlepszego Filmu o Tematyce Psychologicznej dla reżysera filmu „Przeżyć” (Flee), reż. Jonas Poher Rasmussen
W tym roku na festiwalu po raz kolejny przyznana została Nagroda Miesięcznika „Zwierciadło” w wysokości 1 000 euro dla najlepszego filmu o tematyce psychologicznej. Zwyciężył Jonas Poher Rasmussen, reżyser filmu „Przeżyć”.
Uzasadnienie: „Przeżyć zasługuje na nagrodę z wielu powodów. Porażające jest, jaki kontekst zyskała ta dramatyczna historia właśnie teraz, kiedy Talibowie przejęli w Afganistanie pełnię władzy. Natomiast my zdecydowaliśmy się nagrodzić ten film przede wszystkim ze względu na to, że doskonale pokazuje, jak rodzi się wstyd. Chodzi o wstyd z powodu tego, kim się jest. Główny bohater jest na początku tej historii po prostu dzieciakiem biegającym z walkmanem po podwórkach w Kabulu. A potem nagle dawnego Kabulu już nie ma, a on staje się tym, kto ucieka, ukrywa się, udaje kogoś innego. Wstyd nie jest emocją wrodzoną a nabytą, bierze się stąd, jak traktują nas inni. Flee. Przeżyć każe się zastanowić, czy ci inni to przypadkiem także nie my”.
Nagroda Miesięcznika „Focus” dla Największej Osobowości Festiwalu dla Grety Thunberg, bohaterki filmu „Jestem Greta” („I am Greta”), reż. Nathan Grossman
W tym roku po raz kolejny została przyznana Nagroda Miesięcznika „Focus” dla Największej Osobowości Festiwalu. Nagrodę w czasie gali otwarcia festiwalu została przyznana Grecie Thunberg.
Uzasadnienie: „W tym roku tradycyjnie zostanie przyznana Nagroda Miesięcznika „Focus” dla Największej Osobowości Festiwalu. Nagrodę otrzyma Greta Thunberg, bohaterka filmu Jestem Greta w reż. Nathana Grossmana. Greta – nieśmiała dziewczyna z zespołem Aspergera – zaczęła swój jednoosobowy strajk klimatyczny przed szwedzkim parlamentem. Szybko stała się głosem całego pokolenia, a szkolny strajk klimatyczny stał się ogromnym ruchem na całym świecie”.
Nagroda dla Najlepszego Debiutu dla filmu „Czarny Jezus” (Black Jesus), reż. Luca Lucchesi
Międzypokoleniowe Jury składające się z nastolatków oraz osób wieku 55+ w składzie: Iga Ćwiklińska, Lucyna Gosk, Iza Krystosiak, Józef Lorski oraz Ewa Murawska po obejrzeniu 12 filmów postanowiło przyznać Nagrodę za Najlepszy Debiut filmowi „Czarny Jezus”.
Uzasadnienia: „Nagrodę przyznajemy za bogactwo różnorodnych motywów i znakomite pokazanie funkcjonowania współczesnej małej społeczności w zderzeniu z kryzysem uchodźczym. Jury docenia szczególnie ujęcie roli poszukiwania wspólnych wartości w budowaniu porozumienia między ludźmi”.
Jak co roku, widzowie Festiwalu Millennium Docs Against Gravity wybiorą najlepszy film, który otrzyma Nagrodę Publiczności. W konkursie biorą udział wszystkie filmy prezentowane w programie kinowym festiwalu. Każdy widz może głosować i być jurorem Festiwalu Millennium Docs Against Gravity!
Po zakończeniu festiwalu kinowego poznamy także wyniki Konkursu o Nagrodę „Co Jest Grane 24” Big Screen Doc. O jej przyznaniu zadecydują widzowie festiwalu w Warszawie, Wrocławiu, Gdyni i Poznaniu, wskazując na swój ulubiony film spośród 13 tytułów przedstawiających rozmaite zjawiska popkulturowe, ale i poważniejsze tematy. Reżyser zwycięskiego filmu otrzyma statuetkę i 1000 euro.
Oto lista nagród w pozostałych miastach festiwalowych:
Poznań
Nagroda Wolności ufundowana przez miasto Poznań - „Sabaya", reż. Hogir Hirori
Uzasadnienie: Czternaście filmów. Czternaście elementów, składających się na zaskakująco spójny obraz współczesności zdecentralizowanej, świata bezpowrotnie wytrąconego ze swojej osi.
Opowieści, w których ci, którzy dotąd rządzili: biali mężczyźni w sile wieku, zniknęli lub usunęli się na margines, przechodząc na pozycję wstydliwych i bezradnych obserwatorów, a rolę narratorów przejęły kobiety, dzieci i starcy. Świat bez ojców.
W tej rozpadającej się rzeczywistości, przepełnionej pustynnym pyłem i rozbuchanymi, niekontrolowanymi żywiołami, gdzie rzeki występują z koryt, lasy płoną, zwierzęta wymierają, a ludzkie życie straciło swoją wartość, nasze bohaterki i bohaterowie podejmują nierówne zmagania z chaosem, próbując zawalczyć o przyszłość tak jak Greta Thunberg, postawić uczciwą diagnozę teraźniejszości jak niezłomna dziennikarka Maria Ressa, czy też dokonać ostatniego aktu zemsty, jak bezimienna jazydka, udająca się do obozu ISIS, aby wyciągnąć swoje siostry ze szponów męskich oprawców.
Praźródła tego wielkiego załamania odwiecznych porządków pozostają tajemnicze, nienazwane. Michaił Gorbaczow, pytany o nie, nie chce lub nie potrafi już udzielić żadnej odpowiedzi. Uśmiecha się niczym Sfinks, a przyciskany do muru odpowiada ukraińską pieśnią lub wierszem Jesienina. Nikt już tych melodii nie pamięta, nic nam one nie mówią.
Czas, w którym mężczyźni odeszli, a świat pozostał w rękach dzieci i starców, znany jest w historii ludzkości jako czas wojny. Wielka wojna już trwa, choć jej narzędzia i formy uległy zmianie. Imperia abdykowały, pozostawiając po sobie groteskowe ślady niegdysiejszej chwały: rozpadające się amerykańskie wozy bojowe, reperowane w bieda-warsztatach gdzieś na syryjskim odludziu, wypłowiałe namioty z ledwo widocznym symbolem ONZ, dające schronienie zbrodniarzom z Daesh, konwoje Czerwonego Krzyża grzęznące pośród dziwnej wojny w Donbasie, pogrążające się w bezprawiu i beznadziei miasteczka amerykańskiego Midwest, postkolonialne peruki na głowach skorumpowanych sędziów w Zimbabwe, spalona ziemia Amazonii. „Nasi” wycofali się w popłochu, porzucając sprzęt, sojuszników, zobowiązania. Pozostawili po sobie zgliszcza, zasieki, zdziczałe zwierzęta. Stan wojny wszystkich ze wszystkimi, na obrzeżach której samotny myśliwy próbuje upolować dziką kaczkę.
Zniknęło to, co zawsze stanowiło największą przeszkodę dla dokumentalisty: wstyd filmowanego obiektu, zaburzenie wywołane przez obecność obserwatora. Kto by zwracał uwagę na oko kamery, gdy świat się wali? Wszystko i tak jest na wierzchu: zbrodniarze otwarcie deklarują swoje mordercze intencje, sądy kłamią, kaznodzieje korumpują biedaków przy pomocy szklanki czystej wody, policjanci wyciągają pały, gdy tylko kończą im się argumenty, a gdy miłość staje się nie do zniesienia, sięga się po igłę i strzykawkę. Gra pozorów się skończyła.
Co można jeszcze uratować w tym oceanie ruin? Zawsze i wszędzie obowiązuje maksyma: kto ratuje jedno życie, ten ratuje cały świat. Aktem odwagi jest nagranie starej pieśni na kasecie magnetofonowej i przechowanie dziedzictwa całego ludu w plastikowej siatce pod pryczą. Sukcesem detektywa jest odkrycie miłości w domu starców. Dowodem najwyższego matczynego poświęcenia staje się zerwanie relacji z kochającą córką po to, aby nie wciągnąć jej w wir narkotyków i przemocy. Kradzież psa staje się próbą obrony własnej godności. Wsiąście do rejsowego samolotu z Nowego Jorku do Manili, albo wstąpienie na pokład łodzi płynącej z Europy do Ameryki, staje się aktem heroizmu i wiary w nadrzędne humanitarne wartości. Deklaracją wojny wypowiedzianej globalnemu establishmentowi, który mieści się na spektrum pomiędzy zblazowanym konformizmem, dekadencją, chciwością, hipokryzją i krwiożerczą psychopatią.
Konkluzja jest niepokojąca: nie ma powrotu do dawnego porządku, ale życie trwa, odradza się w nowych formach, prze naprzód w dzikim pędzie, bez mapy, po nieznanym już terytorium. Nie pozostaje nam nic innego jak tylko porzucić nasze bezpieczne oazy i podążać za tym niepewnym nurtem, w nadziei że nasze dobre instynkty zwyciężą.
Jak wybrać jedną spośród czternastu wybitnych opowieści, tworzących tak komplementarną, spójną całość? Trzeba zaufać intuicji i poszukać obrazów niosących w sobie kwintesencję naszego tragicznego czasu oraz dających nadzieję, ale nie tę naiwną, łatwą czy sentymentalną.
W pogrążonym w wojnie i nędzy obszarze Ziemi Niczyjej na pograniczu syryjsko-tureckim żyją ludzie zdolni nie tylko do walki o byt swój i swoich rodzin, ale też do ryzykowania wszystkiego dla ratowania życia innych: kobiet więzionych przez zbrodniarzy z upadłego Państwa Islamskiego. ISIS poniosło militarną klęskę, ale nie przestało funkcjonować jako sieć mafijnych powiązań, w której porwane do niewoli jazydki, zwane przez oprawców „Sabaya” (niewolnica), stały się cennym towarem. Nadal nieznany pozostaje los tysięcy z nich, przetrzymywanych w ukryciu w obozach dla uchodźców oraz wsiach i miasteczkach na pograniczu Iraku, Syrii, Turcji i Kurdystanu.
Grupka straceńców próbuje wyciągać je z niewoli, wysyłając do obozów ISIS ochotniczki, które korzystając z osłony, jaką daje niqab, penetrują sieci handlu seksualnymi niewolnicami, wskazując na miejsca ich przetrzymywania. Jedna za drugą, kobiety i dziewczynki uwalniane są z pojmania i zwracane najbliższym. Towarzyszymy w tych mrożących krew w żyłach akcjach ratunkowych, a także w następującym po nich procesie leczenia traumy i próby powrotu do życia. „Jesteś już bezpieczna” słyszy jedna z kobiet uwolnionych w czasie nocnej akcji. Kiedy jednak następnego dnia na polu obok tymczasowego schronienia dla uciekinierek wybucha pożar, albo gdy z pędzącej za nimi furgonetki zaczynają dochodzić strzały, bezpieczeństwo okazuje się być złudne. Twórcom „Sabaya” udało się podejść do Zła i spojrzeć mu prosto w oczy, nie odwracając wzroku. Udało im się jednak także wydestylować z tego ludzkiego piekła obraz czystej miłości, oddania, człowieczeństwa i wolności.
Takie spojrzenie, tworzące obraz kompletny i uczciwy, zasługuje na nasze najwyższe wyróżnienie. Dlatego podjęliśmy jednogłośną decyzję o przyznaniu Nagrody Wolności Festiwalu Millennium Docs Against Gravity w Poznaniu filmowi „Sabaya” w reżyserii Hogira Hiroriego.
Wrocław
Grand Prix Dolnego Śląska - „Przeżyć" (Flee), reż. Jonas Poher Rasmussen
Uzasadnienie: za wysoką wrażliwość i sugestywność narracji; oscylowanie na szerokiej skali emocjonalnej; za warstwę psychologiczną, podejmowanie tematu o ogromnym ciężarze w sposób niebanalny oraz w końcu – co ważne – za pozostawienie nadziei. W swoim werdykcie jury podkreśliło też, że „Przeżyć” to film, który jednocześnie pokazuje ogromną pojemność dokumentu, będąc przy tym uniwersalną opowieścią o ludzkiej pamięci i traumie. Dzieło to buduje mosty i otwiera szerokiemu gronu odbiorców drogę do zrozumienia polaryzujących na co dzień tematów.
Wyróżnienie: „Tysiące małych ran"
Uzasadnienie: za przejmujący obraz agonii demokracji i wolnych mediów, ale też za możliwość poznania z bliska bohaterki, która inspiruje i nie pozwala tak po prostu odpuścić
Katowice
Nagroda Publiczności Województwa Śląskiego - „Film balkonowy", reż. Paweł Łoziński
Nagroda Publiczności Województwa Śląskiego oraz 4000 zł ufundowane przez i2 Analytical Ltd trafiła do Pawła Łozińskiego, reżysera „Filmu balkonowego".
Gdynia
Nagroda Prezydenta Miasta Gdyni - „Sabaya", reż. Hogir Hirori
Uzasadnienie: Film „Sabaya” ukazując jeden z najbardziej przerażających konfliktów wojennych współczesnego świata daje jednocześnie nadzieję. Jest wskazówką, że nawet w najtrudniejszej sytuacji odwaga i determinacja garstki ludzi może dać nadzwyczajne efekty, uratować wiele ludzkich istnień i nadać sens własnemu życiu.
Bydgoszcz
Bydgoszcz Art.Doc Award - „Zostało nam słońce" (Nothing but the Sun), reż. Arami Ullón
Uzasadnienie: Świadomość własnej tożsamości i potrzeba zachowania pamięci o tradycji, która za chwilę na naszych oczach zniknie, tworzą obraz bohatera filmu „Zostało nam Słońce”. Film opowiada kameralną historię Indianina z plemienia Ayoero, który wraz z współplemieńcami żyje na marginesie cywilizacji w warunkach niemal urągających godności. Żyjąc w skrajnym ubóstwie jest przy tym pełen godności, świadomy własnej sytuacji w pełni ją akceptuje.
Z pozoru pogodny tęskni za lasem, naturalnym środowiskiem plemienia, tej tęsknocie potrafi zachować jednak pogodę ducha. Może dlatego, że w zderzeniu z cywilizacją nie zatracił świadomości, kim jest. Ta świadomość określa jego byt i nakazuje zachować pamięć o tradycjach plemienia, które zapisuje dysponując prymitywnym magnetofonem. Twórcy filmu nie kreują bohatera, jedynie towarzyszą mu dyskretnie z kamerą, oddając głos jako przedstawicielowi ginącej cywilizacji, po której ślad zostanie tylko w filmie. Filmowany w prosty sposób nie próbuje wizualnością zawłaszczyć historii, nie stara się nas uwieść estetyzując obraz tragedii. I może dlatego film wydaje się tak ważny i tak inny od pozostałych prezentowanych na festiwalu filmów, które w wielu wypadkach przywołują wydarzania znane wszystkim z doniesień medialnych.
Wyróżnienie Okręgowej Rady Adwokackiej w Bydgoszczy dla najlepszej produkcji dotykającej problematyki praw człowieka: „Przeżyć", reż. Jonas Poher Rasmussen
Uzasadnienie: Główny bohater filmu – Afgańczyk – nastoletni Amin wraz ze swoją rodziną nadaje w tym filmie wszystkim bezimiennym uchodźcom, również tym gnębionym i prześladowanym dzisiaj na granicy z Polską, człowieczeństwo, przypominając, że ich prawa są naszym obowiązkiem.
LISTA FILMÓW NAGRODZONYCH W WARSZAWIE:
Grand Prix – Nagroda Banku Millennium
„Przeżyć” (Flee), reż. Jonas Poher Rasmussen
Wyróżnienia:
„Tysiące małych ran” (A Thousand Cuts), reż. Ramona S. Diaz
„Film balkonowy” (The Balcony Movie), reż. Paweł Łoziński.
Najlepszy Film Polski
„Bukolika” (Bucolic), reż. Karol Pałka
Nagroda Stowarzyszenia Kin Studyjnych w Konkursie Polskim
„Ucieczka na srebrny glob” (Escape to the Silver Globe), reż. Kuba Mikurda
Wyróżnienie: „Film balkonowy” (The Balcony Movie), reż. Paweł Łoziński
Nagroda Smakjam za Najlepszą Produkcję w Konkursie Polskim
„Ucieczka na srebrny glob” (Escape to the Silver Globe), reż. Kuba Mikurda
Nagroda Amnesty International Polska
„Pieśni opresji” („Songs Of Repression”), reż. Estephan Wagner, Marianne Hougen-Moragi
Wyróżnienie: „Odwaga” (Courage), reż. Aleksiej Paluyan
Nagroda za Najlepsze Zdjęcia
„Stambuł bez smyczy” (Stray), operatorka i reżyserka: Elizabeth Lo
Green Warsaw Award
„Skąd przybywamy” (Who We Were), reż. Marc Bauder
Wyróżnienie: „Ostatnie pokolenie” (The Last Generation), reż. Mikołaj Borowy
Nagroda Nos Chopina
„Ucieczka na srebrny glob” (Escape to The Silver Globe), reż. Kuba Mikurda
Nagroda Miesięcznika „Zwierciadło” dla Najlepszego Filmu o Tematyce Psychologicznej
„Przeżyć” (Flee), reż. Jonas Poher Rasmussen
Nagroda Miesięcznika „Focus” dla Największej Osobowości Festiwalu
Gretą Thunberg, bohaterka filmu „Jestem Greta” (I Am Greta), reż. Nathan Grossman
Nagroda dla Najlepszego Debiutu
„Czarny Jezus”, reż. Luca Lucchesi
